Logo Historisch Centrum Leeuwarden

leeuwarden artikel link leeuwarden artikel link
 
Uw zoekacties: Gemeentebestuur van Leeuwarden, 1811-1941

1002 Gemeentebestuur van Leeuwarden, 1811-1941

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
INVENTARIS
Stukken betreffende de uitvoering van de taken
11. Burgerlijke Stand, Bevolkingsadministratie en Verkiezingen
11.1. Burgerlijke Stand
Nb: De Burgerlijke Stand werd in Leeuwarden ingevoerd tussen maart en mei 1811. Als ambtenaar of Officier van de Burgerlijke Stand (ABS), fungeerden aanvankelijk de Maire of de adjunct-Maire, vanaf 1814 de Burgemeester. De Franse wetgeving werd in 1823 vervangen door een K.B en in 1838 door het ingevoerde Burgerlijk Wetboek. Vanaf 1824 werd de functie uitgeoefend door één van de wethouders, hiertoe door de Burgemeester benoemd. Vanaf 1838 geschiedde de benoeming door de Raad. Als gevolg van wijzigingen in de Gemeentewet van 1904 vond de beëdiging van de ABS door de rechter van de Arrondissements-Rechtbank. plaats en konden ook anderen dan leden van de Gemeenteraad tot ambtenaar van de Burgerlijke Stand worden benoemd. In 1913 werd het aantal ambtenaren in Leeuwarden uitgebreid tot zes: vier ambtenaren waren belast met de huwelijksvoltrekkingen, twee met de overige werkzaamheden. Ook al werd de Ambtenaar van de Burgerlijke Stand door de Burgemeester of de Raad benoemd, toch stond hij niet onder hun toezicht. Er werd alleen door de Officier van Justitie gecontroleerd of hij zijn werk volgens de wettelijke voorschrijften uitoefende.
De taak van de ambtenaar van de Burgerlijke Stand werd oorspronkelijk geformuleerd als: 'het rigtig houden en bewaren der registers'. Dit waren aanvankelijk een register van geboorten, één van huwelijksafkondigingen (vanaf 1838 van huwelijksaangiften en afkondigingen), een register van huwelijken en echtscheidingen en een register van overlijden. Later werd dit uitgebreid met aparte registers voor huwelijksaangiften (1879) en voor huwelijkstoestemmingen (1913). In 1934 werd het register van huwelijksafkondigingen afgeschaft. In Leeuwarden zijn naast de geboorte-, huwelijks- en overlijdensregisters alleen de registers van huwelijksaangiften vanaf 1933 bewaard gebleven. Van de geboorte-, huwelijks- en overlijdensregisters werden twee exemplaren aangelegd. Aan het eind van elk jaar werden de dubbele exemplaren overgebracht naar de arrondissementsrechtbank (of diens voorlopers). Een taak die voortkwam uit het opmaken van de overlijdensakten, was het toestemming geven tot begraven. Bij de invoering van het bevolkingsregister kreeg de ABS er in 1850 nog een taak bij: tot het jaar 1861 had hij de volledige zorg voor het bijhouden van de bevolkingsregisters onder bevel van het College van Burgemeester en Wethouders. Vanaf 1861 werd de zorg voor het nauwkeurig bijhouden van de registers opgedragen aan het gemeentebestuur, de uitvoering hiervan bleef bij de ABS liggen.
In de periode 1811-1832 hield de ABS er geen eigen administratie op na, waarschijnlijk als gevolg van het feit dat de functie werd uitgeoefend door de burgemeester of een wethouder. De ingekomen stukken zijn dan ook in de toegangen op de ingekomen stukken van B.& W. geregistreerd, grotendeels vermeld onder het hoofdstuk Burgerlijke Stand (inv. nrs. 1320-1331 en 1390-1391). Vanaf 1832 lijkt er een soort dubbele boekhouding te zijn gevoerd: het ene soort stukken werd niet meer geadministreerd onder de stukken van B&W, het andere soort wel. De door de Officier van de Rechtbank opgestelde processen-verbaal tot verificatie van de akten van de B.S. bleven er nu buiten (inv. nr. 3329). Vanaf 1853 wordt er een nieuwe administratie gevoerd en heeft de ABS bijna een geheel eigen correspondentiesysteem. (inv. nrs. 3326-3327) De ingekomen stukken betreffende het Bevolkingsregister zijn geheel in de toegangen op de ingekomen stukken van B.&W geregistreerd onder het hoofdstuk 'Volkstellingen en Bevolkingsregister'. (inv. nrs. 1410-1501)
11.1.5. Overlijdens
3924-3973 Akten van geneeskundige verklaringen van overlijden met vermelding van de naam, het adres en de doodsoorzaak van de overledene, 1905-1929.
3967 1926 jul.-dec..
1002 Gemeentebestuur van Leeuwarden, 1811-1941
INVENTARIS
Stukken betreffende de uitvoering van de taken
11. Burgerlijke Stand, Bevolkingsadministratie en Verkiezingen
11.1. Burgerlijke Stand
11.1.5. Overlijdens

3924-3973 Akten van geneeskundige verklaringen van overlijden met vermelding van de naam, het adres en de doodsoorzaak van de overledene, 1905-1929.
3967
1926 jul.-dec..

Kenmerken

Datering:
1811-1941
Soort toegang:
inventaris
Kopieën:
met name de besluiten, een deel der correspondentie, belastingregisters, akten Burgerlijke Stand en Bevolkingsregister c.a., wijkkaarten en bouwtekeningen. Zie Overzicht van bestanden op microfiches hfdstt. 3, 5.1, 7.1.3 en 7.1.6
Omvang:
512 m1
Nadere toegangen:
op onderdelen, vooral d.m.v. klappers op persoonsnamen, beroepen en evt. andere biografische gegevens, straatnamen; soms (met name besluiten, publicaties) op onderwerpen. Zie Overzicht van klappers: K13.1, K14.1-11, K15.1-13, K16.1-14, K19.1, K20, K21, K22.1-9, K23.1-11, K34.1, K39.2-3, K40, K45.1-21, K46.1-2, K46.4, K47.1, K47.1.1, K47.2, K47.5, K48.1-3, K54
Samenvatting:
Secretaris, Ontvanger, Ambtenaar Burgerlijke Stand en diverse Commissies
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Historisch Centrum Leeuwarden. Toegang 1002 Gemeentebestuur van Leeuwarden, 1811-1941
VERKORT:
NL-LwnHCL 1002