Logo Historisch Centrum Leeuwarden

leeuwarden artikel link leeuwarden artikel link
 

Doeke Wijgers Hellema werd geboren op 3 april 1766 te Wanswerd. Hij werd in Grouw opgeleid tot onderwijzer en trad in Wanswerd op zestienjarige leeftijd in functie. Later werd hij benoemd in Wirdum, alwaar hij ook rijksontvanger werd. Hij stapte uit het onderwijzersambt om boer te worden onder Barrahuis. Hij was kerkvoogd van de Nederlands Hervormde gemeente in Wirdum. Hij was ook lid van het Friesch Genootschap en een van de oprichters van de O.B.A.S. Lees hier zijn autobiografie in PDF-formaat.

Naast zijn dagboeken heeft Doeke Wijgers Hellema nog drie belangrijke handschriften nagelaten, te weten:

  1. Een (onvoltooide) geschiedenis van Wirdum, vooral wat betreft kerkelijke zaken. Een afschrift hiervan vindt men in het Tresoar te Leeuwarden.
  2. Een, Tegenwoordige Staat van Wirdum", waarin de huizen een voor een worden beschreven met, derzelver" inwoners, en waarin verder een schets wordt gegeven van de zeden, gebruiken en werkzaamheden van de bevolking van zijn dorp. Deze tegenwoordige staat is in het jaar 2.000 in druk verschenen. Het origineel bevindt zich in het Tresoar te Leeuwarden.
  3. Een geschrift, dat gezien kan worden als een gedenkschrift, tevens als een soort verantwoording, met veel meer een persoonlijk karakter. Dit geschrift verdient een nadere analyse.

De tekst van Doeke Hellema's dagboek, die nu op de website van het Historisch Centrum Leeuwarden staat, probeert zo dicht mogelijk te blijven bij het handgeschreven origineel.

  • Als Hellema zich merkbaar vergist, is niettemin het handschrift gevolgd.
  • De eerste officiële spellingregeling voor het Nederlands dateert van 1804. Die heeft Hellema (geboren in 1766) dus niet meer op school kunnen leren. Deze spelling-Siegenbeek is overigens nooit erg populair geworden. Als Hellema slecht, inconsequent of rommelig heeft gespeld of geïnterpungeerd, is dat gewoon overgenomen.
  • Samenstellingen die Hellema als twee woorden vermeldt, zijn meestal aaneengeschreven aangezien uit zulke gevallen soms een interpretatieverschil kan voortkomen.
  • Onleesbare passages worden in een voetnoot vermeld.
  • Soms laat Hellema een paar centimeter blank, met de duidelijke bedoeling iets later aan te vullen; als hij dat echter niet gedaan heeft, is dat door [...] weergegeven.
  • Naarmate de auteur ouder wordt, vermindert zijn gezichtsvermogen; daardoor ontstaan gaandeweg ook meer fouten, bv. verdubbelingen van woorden. Ook in dit geval is niets veranderd of verbeterd.
  • Door Hellema gekopieerde tekstfragmenten, vaak uit de krant, zijn gecursiveerd.


Download, raadpleeg of doorzoek de dagboekfragmenten in één pdf-document.

Bezoek ook de familiewebsite van Margreet Nauta