100 jaar Pier Pander Tempel

Op 9 april 1924 werd in de Prinsentuin in Leeuwarden de Pier Pander Tempel geopend. Pier Pander (Drachten 1864 – Rome 1919) werkte de laatste 20 jaar van zijn leven aan de modellen van de vijf beelden die in de tempel staan. Ook ontwikkelde hij het idee dat deze beelden in een sacrale ruimte, een tempel moesten worden getoond. De beeldhouwkunst en de architectuur zouden onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. De tempel werd vijf jaar na de dood van Pier Pander gerealiseerd. De beeldengroep staat symbool voor het scheppingsproces van de kunstenaar. De Italiaanse beeldhouwer Ernesto Gazzeri bracht de ontwerpen van Pander over in marmer. De schrijvers Louis Couperus en Douwe Kalma lieten zich door de beeldengroep inspireren. Beide schreven een gedicht die ze opdroegen aan Pier Pander. In 1903 schreef Couperus het gedicht Alba en Kalma schreef in 1924 het Friestalige gedicht met de titel De Timpel. In 1954 werd in de Prinsentuin, naast de theeschenkerij, het Pier Pander Museum geopend. Dit was het eerste museum in Nederland dat aan één kunstenaar gewijd is.

Het Pier Pander Museum besteedt in 2024 extra aandacht aan de tempel. Er worden diverse activiteiten georganiseerd. Het museum en de tempel zijn van juni tot en met september op zaterdag en zondag van 13:00 tot 17:00 uur geopend.

Pier Pander wandeling door het centrum van Leeuwarden
Tijdens de wandeling wordt een bezoek gebracht aan de tempel, waarna de route vervolgt door het centrum van de stad, langs beelden die een connectie hebben met Pier Pander of zijn werk. De wandeling eindigt bij het Pier Pander Museum dat daarna op eigen initiatief bezocht kan worden (als onderdeel van de wandeling is de toegang gratis).
Juni t/m september, iedere zondagmiddag van 14.00 tot 15.30 uur.

Meer informatie over deze activiteiten kan u vinden in ons activiteitenoverzicht.

Pier Pander (Drachten 1864 - Rome 1919)

Pier Pander, zoon van een Friese schipper, groeide uit tot een van de beroemdste Nederlandse kunstenaars van zijn tijd. In 1910 noemt de Nieuwe Rotterdamsche Courant (NRC) Pander Neerlands meest beroemden beeldhouwer. Hij leeft en werkt het grootste deel van zijn leven in Rome, maar komt zomers naar Nederland om zijn familie en vrienden te bezoeken en opdrachten uit te werken. Men spreekt liefkozend van ‘onze Pier in Rome’.

Pier Pander wordt op 20 juni 1864 op het scheepje van zijn ouders in Drachten geboren. Al op jonge leeftijd blijkt hij talent te hebben voor boetseren en het maken van houtsnijwerkjes. Met de hulp van weldoeners kan Pier naar school in Amsterdam en later verder studeren aan de kunstacademie in Parijs. Op 21-jarige leeftijd wint hij de prestigieuze Prix de Rome voor de beeldhouwkunst. Een ernstige ziekte maakt hem aan het begin van zijn carrière invalide. Ondanks zijn ziekte wordt hij een succesvol  beeldhouwer. Pander krijgt veel opdrachten voor het maken van portretten, onder meer van leden van het koninklijk huis. Het portret van koningin Wilhelmina op de gulden is van zijn hand.

Pier Pander aan het werk in zijn atelier in Rome, ca. 1895

Museum en Tempel

In 1919 sterft Pier Pander aan de gevolgen van tuberculose. Na zijn dood laat hij zijn ateliercollectie na aan de gemeente Leeuwarden. In 1924 wordt zijn levenswerk, een beeldengroep van vijf grote marmeren beelden in een tempel, geopend in de Prinsentuin. Het staat symbool voor Panders persoonlijke visie op kunst. In 1954 wordt, ook in de Prinsentuin, het Pier Pander Museum gerealiseerd. Het eerste museum in Nederland dat aan één kunstenaar gewijd is.

Pier Pander Museum en Tempel. Foto’s Ruben van Vliet

In de jaren zeventig neemt de interesse in het werk van Pier Pander steeds verder af en sluiten het museum en de tempel uiteindelijk de deuren. In recente jaren komt er weer meer waardering voor het werk van Pander. Rond 2000 wordt de gehele museumcollectie gerestaureerd, in 2005 en 2006 gevolgd door de renovatie van de tempel en het museum. Sinds 2006 worden tempel en museum beheerd door het Historisch Centrum Leeuwarden. In samenwerking met het Fries Museum vindt in 2007 de Pier Pander Manifestatie plaats waarmee het museum en de tempel sinds jaren weer open zijn voor publiek. Bij de Manifestatie verschijnt een biografie over Pander en Omrop Fryslân maakt een documentaire. Het museum en de tempel zijn iedere zomer geopend. In het museum is naast de vaste expositie een jaarlijkse wisselexpositie te zien.

In 2019 is het 100 jaar geleden dat Pier Pander op 55-jarige leeftijd in Rome sterft. Ter gelegenheid daarvan is het Pier Pander Museum in dat jaar geheel opnieuw ingericht. 

Vernieuwde inrichting museum. Foto’s Ruben van Vliet

Meer informatie

ONTDEK DE COLLECTIE ONLINE  
OBJECTEN 3D 

-Folder Pier Pander Museum
-Boekje bij de vaste expositie van het museum
-Biografie Zoektocht naar Zuiverheid
-Webexpositie

- Documentaire over Pier Pander (2007)
- Virtuele rondleiding door Gert Elzinga (2020)
- Virtuele tour door het museum (oude inrichting) en de tempel (2014)

Het werk van Pier Pander inspireerde de schrijvers Louis Couperus en Douwe Kalma tot het schrijven van een gedicht

Openingstijden

Juni t/m september op zaterdag en zondag van 13.00 tot 17.00 uur.
Buiten de openingstijden om is het mogelijk het museum en de tempel in groepsverband te bezoeken.

In verband met het Tuinfeest Festival in de Prinsentuin zijn het Pier Pander Museum en de Pier Pander Tempel op zaterdag 13 juli gesloten.

Groepsbezoek

• Educatief programma voor onderwijs: De kunst van Pier Pander
• Voor volwassenen: Interactieve rondleiding
• Voor groepen vanaf 5 pers.: Rondleiding door museum en/of tempel

Boekingen en informatie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of 058-2332350

Toegangsprijzen

Bezoekadres Pier Pander Museum

Prinsentuin 1B, Leeuwarden

Bezoekadres Pier Pander Tempel

Noorderplantage 7, Leeuwarden

Adresgegevens Pier Pander Museum & Tempel

Historisch Centrum Leeuwarden
Groeneweg 1
8911 EH Leeuwarden
tel: 058-2332350
mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.