Per 1 januari 2014 is het grootste deel van de gemeente Boarnsterhim bij de gemeente Leeuwarden gevoegd.

Per 1 januari 2018 zijn bij een volgende herindeling nog eens zeventien dorpen bij de gemeente Leeuwarden gevoegd, waardoor de gemeente uit een stad en 35 dorpen is gaan bestaan. Alle zeven dorpen van Leeuwarderadeel en tien dorpen van Littenseradeel zijn erbij gekomen. Deze laatste gemeente was per 1 januari 1984 gevormd door het samengaan van de gemeenten Baarderadeel en Hennaarderadeel. Van het vroegere Baarderadeel zijn tien van de vijftien dorpen bij Leeuwarden gevoegd. Het zijn dorpen die al sterk op de stad georiënteerd waren. Met de herindeling heeft Leeuwarden er een krans van monumentale nederzettingen bijgekregen, elk met een eigen karakter. De andere dorpen van de gemeente Littenseradeel zijn deels aan de nieuwe gemeente Waadhoeke en deels aan de gemeente Súdwest-Fryslân toegevoegd. Van het grote dorp Stiens met een schilderachtige kern en de sedert de 18de eeuw in de vergetelheid geraakte en op de 0,5 km. zuidelijker gelegen terp gelegen buurschap Wydrum tot het zeer kleine en bijna lege terpdorp Leons. Bij het eveneens flinke dorp Mantgum wordt al lang het vroegere terpdorp Skillaerd gerekend. Met enkele boerderijen en fraaie eenzame toren op het kerkhof, zou het als 37ste dorp van Leeuwarden geteld kunnen worden. 

Klik op de kaart voor een uitvergroting op bekijk de kaart op ware grote op Wikipedia

Het merendeel van het archief van de gemeente Boarnsterhim - inclusief rechtsvoorgangers Idaarderadeel, Utingeradeel en Rauwerderhem - berust sinds eind 2013 bij het Historisch Centrum Leeuwarden. Inmiddels is de logistieke inpassing afgerond en kunnen belangstellenden het archief in de studiezaal van het HCL raadplegen. De archieftoegangen van de gemeenten Idaarderadeel, Rauwerderhem en Utingeradeel zijn via het rechter submenu Archieven - Archieven rechtsvoorgangers te vinden. Het betreft, op enkele gedeponeerde archieven na, archieven van vóór 1984. Ook de bouwdossiers van de betreffende gemeenten zijn via een aparte zoekmodule raadpleegbaar op de bezoekerspc's in de studiezaal. Het archief van de gemeente Boarnsterhim over de periode 1984-2013 is nog niet aan het HCL overgedragen en die overdracht is de komende jaren ook nog niet te verwachten. Voor diepgravend onderzoek in de archieven van de voormalige gemeenten verdient het echter aanbeveling om van tevoren via de Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. een afspraak te maken met een terzakekundige van het HCL.

Wat wij tot 1 januari 2018 Leeuwarderadeel noemden, was slechts het noordelijk deel van wat vroeger met die naam werd aangeduid. Voor 1944 behoorde tot de gemeente Leeuwarderadeel ook het zuidelijke deel van de tegenwoordige gemeente Leeuwarden, met de dorpen Wirdum, Wytgaard, Huizum, Goutum, Swichum, Hempens en Teerns en ook nog de dorpen Lekkum, Miedum en Snakkerburen. Nog verder terug, tot in de vijftiende eeuw, behoorde zelfs het stadsgebied van Leeuwarden tot Leeuwarderadeel.

Bij de samenvoeging in 1435 van Oldehove, Nijehove en Hoek tot de stad Leeuwarden, verloor de toenmalige grietenij Leeuwarderadeel zijn middendeel. De delen werden trimdelen genoemd, wat niets anders betekent dan derde deel. Sinds 1 januari 1944 omvat de gemeente Leeuwarderadeel de dorpen Stiens, Jelsum, Cornjum, Britsum, Finkum, Hijum en Oude Leije.

Een deel van het archief van de gemeente Leeuwarderadeel - namelijk het deel tot 1919 van zowel het Noorder- als Zuidertrimeel, alsmede het overgrote deel van het archief van 1919 tot 1944, voorzover dat betrekking had op het per 1 januari 1944 aan de gemeente Leeuwarden toegevoegde Zuidertrimdeel was reeds in 1985 aan het HCL in bewaring gegeven. Momenteel wordt het volledige archief van de gemeente Leeuwarderadeel ge(her)inventariseerd en is een begin gemaakt met het digitaliseren van de bouwdossiers van 1919 tot heden. Ook hier geldt dat voor diepgravend onderzoek in de archieven van de gemeente Leeuwarderadeel het aanbeveling verdient om van tevoren via de Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. een afspraak te maken met een terzakekundige van het HCL. 

Het archief van de gemeente Littenseradeel en rechtsvoorgangers is overgebracht naar de gemeente Súdwest-Fryslân en kan op termijn - waar het het openbare deel betreft - worden geraadpleegd in het binnenkort officieel te openen Cultuur Historisch Centrum ‘De Tiid’ in het oude monumentale stadhuis van Bolsward.

Relevante links:

Dorpsarchief Grou
Documentatiestichting Leeuwarderadeel
Acht eeuwen Leeuwarderadeel
Dorpen in de oude gemeente Leeuwarden
Overzicht van grietmannen en burgemeesters van Leeuwarderadeel (1242-heden)
Graf- en andere opschriften Leeuwarderadeel Schoolmeesters in Leeuwarderadeel

Bekijk ook onderstaande grietenij- en gemeentekaarten van de herindelingsgemeenten:

Grietenijkaart Leeuwarderadeel Schotanus Atlas (c. 1720)
Nieuwe Atlas van de provincie Friesland (kaart Leeuwarderadeel 1847)
Grietenijkaart Idaarderadeel Schotanus Atlas (c. 1720)
Nieuwe Atlas van de provincie Friesland (kaart Idaarderadeel 1848)
Grietenijkaart Rauwerderhem Schotanus Atlas (c. 1720)
Nieuwe Atlas van de provincie Friesland (kaart Rauwerderhem 1849)
Grietenijkaart Baarderadeel Schotanus Atlas (c. 1720)
Nieuwe Atlas van de provincie Friesland (kaart Baarderadeel 1844)