In 1787 werd Jirnsum als volgt beschreven in de ’Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden; veertiende deel; vervattende het vervolg der beschryving van Friesland’.

“Irnsum: Hier is eene neerige buurt, door welke de meergemelde rydweg naar de Schouw loopt; en in het Oosten naby deeze buurt heeft men het algemeene vaarwater der groote schepen, die van Leeuwarden, door de Lemmer of Stavoren, naar andere Provincien willen. De kerk deezes dorps is geheiligd aan St. Markus, en de stemdraagende plaatsen, onder hetzelve behoorende, zyn 24 in getal. Verscheiden buurten van naame behooren ‘er insgelyks toe: want behalven de eigenlyk gezegde Kerkbuurt, die niet zeer groot is, en de reeds gemelde aanzienlyke buurt, ten Oosten van de Kerk, vindt men ‘er, in ’t Zuiden, de buurtjes Vierhuizen, Abbenwier, met de daarby gelegen Abbenwierster zyl, Foutebuuren en ’t huis de Winkel, niet verre van de Schouw; alwaar, in den jaare 1672, eene Schans werd aangelegd, om den Munsterschen den weg naar Leeuwarden af te snyden. Ten Noordoosten deezes dorps heeft men de Irnsumer zyl, alwaar de zogenoemde riviertjes de Grouw, Muzel en Boorn by elkanderen komen. Deze zyl is eene uitwatering van Oostergo, door welke hetzelve zyn water in de Zevenwouden, door twee, zich derwaards openende, vloeddeuren, kan lossen. Doch als het water in de Wouden hooger is  dan in Oostergo, zo sluiten zich die deuren vanzelfs, en beletten den terugloop in Oostergo; beweerende dit kwartier, van ouds het recht bezeten te hebben, om door deeze zyl zyn water te mogen lossen, zonder iets te rug te ontvangen. Voorts loopt van Irnzumerzyl Zuidwaards de Leppedyk, door Utingeradeel, en deeze belet den loop van het Woudwater in Ydaarderadeel. De Stad Leeuwarden bezit de gerechtigheid zo van deeze Zyl als van de Schouw, en verpacht derzelver voordeelen.”

Jirnsum, op grote afstand herkenbaar door de grootste FM-zender in Nederland. Een dorp, gelegen in het midden van Friesland, aan de rivier de Boarn. De Boarn (vroeger genoemd: Bordine, Borne of Burdine) is een natuurlijke waterstroom die er al loopt vanaf onze jaar¬telling en waarschijnlijk al ver daarvoor. Jirnsum is een heel oud dorp, want plaatsnamen die eindigen op ‘werd’ of ‘um’ (=heem) zijn ontstaan in de 7e of 8e eeuw. Jirnsum betekent waarschijnlijk Earn-heem of Earn-um, het grondgebied van iemand met de naam Earn.

In 1399 wordt Jirnsum voor het eerst schriftelijk genoemd. In 1476 schrijft men Yrnesum en Yrnsum. Door een raadsbesluit van de gemeente Boarnsterhim tot invoering van officiële Friese plaatsnamen wordt vanaf 1 februari 1989 de naam Jirnsum gebruikt.

Jirnsum. Foto: Google Streetview, 2010: klik op de foto voor een digitale verkenningstocht!

De eerste bewoners leefden op een terp. Het kerkhof op Tsjerkebuorren is het enige wat er nog van is overgebleven. Later ging men wonen aan de Boarn. Door uitbreidingen, het aanleggen van sportvelden, industrieterrein, de rondweg en de dorpsvernieuwingen, heeft het dorp zich in de vorige eeuw ontwikkeld tot een plaats waar het prettig wonen is en waar velen werk vinden in de industriële en recreatieve sector. Centraal in het dorp staat de supermarkt (Attent), een belangrijke voorziening voor de bewoners, maar die ook vanaf de Boarn is te bereiken.Naast de kern van het dorp heeft Jirnsum een prachtig buitengebied dat in het zuiden wordt begrensd door het Prinses Margrietkanaal, in het oosten door de Boarn en in het noorden door de Moezel. Op de locatie Bangma zijn negen vrijstaande woningen gebouwd, waarvan de meeste aan een aftakking van de Boarn staan. In het dorpshuis ‘It Kattehûs’ – een  multifunctionele gebouw - is plaats voor peuters, tussenschoolse kinderopvang, jeugd, ouderenopvang, verenigingen enzovoort. Jirnsum is een dorp dat leeft. De bevolking is betrokken bij haar leefomgeving en actief in het sport- en verenigingsleven. De horeca biedt voldoende mogelijkheden voor vertier.De ligging aan het water is belangrijk voor het dorp, zowel voor de werkgelegenheid als voor de recreatie en kan een belangrijk item zijn voor de toekomstige ontwikkelingen in Jirnsum. Inmiddels is het woningbouwplan Molehiem, wonen aan het water, aan de Boarn, voor wat betreft de voorbereidende werkzaamheden van start gegaan.
 
Plaatselijk Belang Jirnsum
Secr.: K. Stornebrink
Rijksweg 41
9011 VA JIRNSUM
Tel.: (0566) 602060
E-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Links:

Beschrijving op Wikipedia
Heel veel informatie over Jirnsum (AlleCijfers.nl)
Historie van Irnsum of Jirnsum
Website Jirnsum