Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.
Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:
• Kenmerken van het archief • Inleiding op het archief • Inventaris of plaatsingslijst • Eventueel bijlagen
De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.
De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.
De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.
Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.
In de periode 1811-1850 werd de Secretarieorganisatie vooral gevormd rond de werkzaamheden van het College van Burgemeester en Wethouders. De klerken registreerden en archiveerden als generalisten de besluiten en de correspondentie onder leiding van de door de Raad benoemde Stadssecretaris en beheerden de financiën en de belastingen onder leiding van de eveneens door de Raad benoemde Gemeenteontvanger. In het jaar 1818 waren 11 Secretariemedewerkers aangesteld, respectievelijk 10 in 1851, 14 in 1877, 16 in 1882, 22 in 1900 en 48 in 1941. *
Zie de inv. nrs. 1730-1733, alsmede de respectievelijke de Provinciale Almanakken over de jaren 1877-1941.
Specialisatie en uitbreiding van het aantal Secretariemedewerkers kwam vooral na de invoering van de Gemeentewet 1851 tot stand. Zeker was dit het geval bij de uitvoering door de gemeente van de Armenwet 1854. * De Provinciale Almanakken van Friesland geven voor het eerst in het jaar 1882 een duidelijke onderverdeling van de Secretarieorganisatie in de bureaus Algemene Zaken; Comptabiliteit en Belastingen; Militie, Schutterij en Patenten; Burgerlijke Stand en tenslotte het Bureau Bevolking. In het jaar 1941 worden als afdelingen genoemd: Algemene Zaken; Financiën en belastingen; Onderwijs en Verkiezingen; Bevolking en Militaire Zaken ; Burgerlijke Stand en Expeditie
Zie: R. Kunst e.a., Leeuwarden 750-2000. Hoofdstad van Friesland, blz. 304 e.v.
Maar ook andere specialisaties leidden tot eigen uitvoerende instellingen en bedrijven. Deze waren, op de Reiniging en de Gasfabriek na, eerst nog in de buurt van het Raadhuis gehuisvest, doch verspreidden zich in de twintiger en dertiger jaren van de 20e eeuw over de gehele stad. Vooral in de periode 1916-1921 vinden er verschillende reorganisaties plaats die 'onafhankelijke' diensten en bedrijven deden ontstaan. * De toename van de werkzaamheden bracht de behoefte om de financiële administraties los te koppelen van de gemeenterekening, waardoor een beter inzicht kon worden verkregen in de gehaalde bedrijfsresultaten. * De uitvoerende instellingen rapporteerden geregeld en adviseerden het Gemeente-bestuur tot ver in de twintigste eeuw over vrijwel alle zaken waarover een besluit moest worden genomen. * Een aparte positie werd vanaf 1904 ingenomen door de Ambtenaar van de Burgerlijke Stand die door het Gemeentebestuur werd benoemd maar door de Arrondissementsrechter werd beëdigd. *
De diensten/bedrijven werden eerst officieel ex artikel 252 van de Gemeentewet aangewezen bij raadsbesluit van 24 november 1931 (bijlage 19)
Vergelijk inv. nr. 257, Notulen van de Gemeenteraad 1920, bijlage 28.
Voor verder informatie wordt verwezen naar de inleidingen op de respectievelijke inventarissen van dediensten en bedrijven. Vergelijk hiervoor het Archievenoverzicht van het Historisch Centrum Leeuwarden.
met name de besluiten, een deel der correspondentie, belastingregisters, akten Burgerlijke Stand en Bevolkingsregister c.a., wijkkaarten en bouwtekeningen. Zie Overzicht van bestanden op microfiches hfdstt. 3, 5.1, 7.1.3 en 7.1.6
Omvang:
512 m1
Nadere toegangen:
op onderdelen, vooral d.m.v. klappers op persoonsnamen, beroepen en evt. andere biografische gegevens, straatnamen; soms (met name besluiten, publicaties) op onderwerpen. Zie Overzicht van klappers: K13.1, K14.1-11, K15.1-13, K16.1-14, K19.1, K20, K21, K22.1-9, K23.1-11, K34.1, K39.2-3, K40, K45.1-21, K46.1-2, K46.4, K47.1, K47.1.1, K47.2, K47.5, K48.1-3, K54
Samenvatting:
Secretaris, Ontvanger, Ambtenaar Burgerlijke Stand en diverse Commissies
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Historisch Centrum Leeuwarden. Toegang 1002 Gemeentebestuur van Leeuwarden, 1811-1941 VERKORT: NL-LwnHCL 1002
Mijn Studiezaal (inloggen)