Logo Historisch Centrum Leeuwarden

leeuwarden artikel link leeuwarden artikel link
 
Uw zoekacties: Geheelonthouders Zangvereniging 'Excelsior' te Leeuwarden, 1903-1965

1232 Geheelonthouders Zangvereniging 'Excelsior' te Leeuwarden, 1903-1965

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
1. Inleiding
1232 Geheelonthouders Zangvereniging 'Excelsior' te Leeuwarden, 1903-1965
1.
Inleiding
Door het ontbreken van de notulen en jaarverslagen is het moeilijk om met zekerheid iets te zeggen over de geschiedenis van dit koor. Enkele ter gelegenheid van jubilea opgemaakte overzichten spreken elkaar vooral betreffende de oprichting zodanig tegen dat zij als bron niet geschikt zijn. In het boekje "Honderd jaar N.V." uit 1945, (inv. I. 69) schrijft de toenmalige secretaris van de zangvereniging "Jammer genoeg zijn de eerste notulenboeken niet meer aanwezig", zodat er toen blijkbaar nog wel latere waren. Nu, in 1968, zijn alleen maar die boeken aanwezig welke nog in gebruik zijn en in deze inventaris zijn opgenomen. De tegenwoordige secretaresse heeft ons verzekerd dat er verder geen notulen of jaarverslagen meer te vinden zijn. Door de afsplitsing in 1903 in de afdeling Leeuwarden der N.V. (blz. 7 e.v.)bedankten ook leden van het zangkoor "De Blauwe Vaan" voor het koor. Waarschijnlijk hebben deze laatste leden in samenwerking met de nieuw opgerichte afdeling van de N.V. te Leeuwarden "Neen Nooit" het initiatief genomen tot oprichting van deze zangvereniging op 20 december 1903.
Ook de naam "Neen Nooit" welke werd gekozen duidt wel in deze richting. Overigens is deze naam een veelvuldig voorkomende aanduiding in de geheelonthoudersverenigingen, vermoedelijk geïnspireerd door het strijdlied "Neen Nooit" van Justina de Bunje. De eerste directeur heette K. de Jong terwijl de directeur van de "Blauwe Vaan" die zijn ontslag had genomen ook een De Jong was, wat ook een aanwijzing zou kunnen geven over de oprichters dezer vereniging.
Na de opheffing van de zangvereniging de "Blauwe Vaan" in 1908 werd het zangkoor "Neen Nooit" steeds belangrijker. Gaf zij eerst alleen haar medewerking aan de afdeling Leeuwarden II, nadien ook aan al de bijeenkomsten van Leeuwarden I. Ze maakte zich los van Leeuwarden II, verkreeg de koninklijke goedkeuring van haar statuten en een nieuwe naam n.l. "Neutrale Geheelonthouders zangvereniging Excelsior". Zij bleef een onderafdeling van de N.V., die zich in 1909 weer had verenigd, respectievelijk Ando. Om lid te kunnen worden van het koor was het lidmaatschap van de N.V. verplicht en ook bestuurlijk bleef de band met de N.V. bestaan. Na 1945 werden de mogelijkheden om als koorlid toe te treden enigszins verruimd. De verplichting om geheelonthouder te zijn bleef maar ook leden van andere onthoudersverenigingen konden als lid toetreden. In 1968 ging men nog verder. Het ledental liep terug en toen zich de mogelijkheid voordeed om van een andere zangvereniging-de arbeiderszangvereniging de "Dageraad"-enkele nieuwe leden te verwerven was men tot groter soepelheid genoopt. In overleg met het Ando-bestuur werd besloten deze leden toe te laten op voorwaarde, dat er in geen geval alcohol zou mogen worden gebruikt tijdens de uitvoeringen en bijeenkomsten van het koor.
Op de jaarvergadering in oktober 1968 werd besloten dat ieder, die de statuten van de N.C.A. onderschrijft, lid kan worden van het koor. Als eerste dirigent werd reeds genoemd K.de Jong (1903), die werd opgevolgd door respectievelijk S. Lootsma, K. Molenaar 1912, H. v.d. Harst 1914, G. Bron 1926, Nijboer en Boetes tijdelijk in 1947, Marinus Naberman in 1948, J. Ronner in 1961 en nog enkelen die als vervanger optraden bij mobilisatie, ziekte etc. Het koor heeft op concoursen van o.m. de Bond van onthouderszangkoren in Friesland vele successen geboekt. Tot 1921 heeft zij niet zoveel van zich laten horen doch na die tijd nam zij deel aan de concoursen in de tweede, sinds 1927 in de eerste afdeling en sinds 1932 in de klasse uitmuntendheid. Daarnaast gaf zij vele concerten en voor de propaganda van de drankbestrijding in Leeuwarden en als steun voor de afdeling Leeuwarden van de Ando is het koor van grote waarde. Toen de bezetter van hen in 1943 eiste lid te worden van de cultuurkamer werd direct met algemene stemmen besloten het koor op te heffen. Tijdens deze jaren werd het contact onderhouden door met kleine groepjes bij de leden thuis te zingen. Ook werd illegaal en onder een gecamoufleerde naam nog enkele malen medewerking verleend aan bijeenkomsten. Direct na de bevrijding is op 24 mei 1945 het koor weer met haar aktiviteiten begonnen. In begin 1968 werd het restantarchief van deze vereniging ontvangen en in het archiefdepot van de gemeente geplaatst. De nrs. 6-7 zijn nog in gebruik en berusten bij de secretaresse.

Kenmerken

Datering:
c.1903-1965
Soort toegang:
inventaris
Omvang:
0,25 m1
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Historisch Centrum Leeuwarden. Toegang 1232 Geheelonthouders Zangvereniging 'Excelsior' te Leeuwarden, 1903-1965
VERKORT:
NL-LwnHCL 1232