Al heeft Leeuwarden (volgens stadshistoricus Eekhof) reeds in 1190 stadsrechten hebben gekregen, op 21 januari 1435 vond de samenvoeging van Nijehove, het eigenlijke Ald-Liowert, met de omringende oude terpen Hoek en Oldehove plaats.
Het door de Leeuwarder Vereniging voor Vreemdelingenverkeer opgestelde plan dit feit feestelijk te gedenken wordt door het provinciaal bestuur niet ondersteund, waarna de VVV het plan terugtrekt en het er even op lijkt dat er nauwelijks aandacht aan het historische feit geschonken zal worden.
Maar dan, het is reeds januari 1935, neemt een aantal burgers het initiatief om alsnog tot een passende herdenking te komen.
Er wordt een zeer breed samengesteld Herdenkingscomité gevormd onder leiding van mr. M.E. Hepkema, waarin de (gegoede) burgerij en het bedrijfsleven ruim vertegenwoordigd zijn. Deze Mindert Evert Hepkema is een vooraanstaand Liwwadder, directeur van het Nieuwsblad van Friesland (voorheen Hepkema's Courant) en het Leeuwarder Nieuwsblad, deken van de Orde van Advocaten in Friesland en sinds de oprichting ervan in 1909 voorzitter van de Friesche Elfstedenvereniging.

Ook de gemeente Leeuwarden schaart zich nu achter de plannen, evenals belangrijke instanties als de besturen van St. Anthony Gasthuis en Old Burger Weeshuis. Er wordt een Eere-comité opgetuigd, oorspronkelijk bestaande uit de heren K. Eriks Azn., voorzitter van de Friese Kamer van Koophandel, Mr. R. Pollema, lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal, Dr. A.J. Römer, voorzitter van het bestuur van het Sint-Anthonie Gasthuis en Mr. A.J. Stoop, voorzitter van het bestuur van het Old Burger Weeshuis. In de loop van de volgende maanden treden namens de gemeente Leeuwarden burgemeester jhr. Mr. J.M. van Beijma en de wethouders J. de Boer, G. Botke, G. Ritmeester en P.J.F. Westra, alsmede gemeentesecretaris mr. E. Schotman toe. Het Eere-comité wordt gecompleteerd door J. Zijlstra, voorzitter van het college van voogden van het Nieuwe Stads Weeshuis.

Daarnaast worden er vele subcommissies gevormd, die de verschillende geplande onderdelen van de festiviteiten moeten organiseren. Om een aantal te noemen: de Financiële Commissie, de Commissie Historische Optocht, Sportcommissie, Commissie voor de Paardensport, Commissie voor een Gondelvaart, Commissie voor Kinderspelen en, zoo mogelijk, voor ouden van dagen, de Muziekcommissie en de Versieringscommissie. Ook zal er door een redactie een gedenkboek worden samengesteld.
Uit het uit maar liefst 21 personen bestaande Algemeen Comité wordt voor de dagelijkse leiding en coördinatie een Algemeene Commissie gevormd, waarin naast mr. Hepkema zitting hebben J. Oosterhoff, vicevoorzitter, P. Visser, secretaris, J.W. Sterkenburg, penningmeester en W. Mylius, algemeen commissaris.
Als data voor de herdenking worden 2 t/m 7 september vastgelegd. De totale begroting bedraagt 11825 gulden.
In de volgende maanden wordt keihard gewerkt om de herdenking tot een groots en meeslepend gebeuren te maken.
Het programma begint met een herdenkingsavond op maandag 2 september in de Harmonie, waarin de nodige toespraken (o.a. van mr. Hepkema) omlijst worden door 17e en 18e eeuwse muziek en oud-Friese liederen en waar het gedramatiseerde bruiloftsgedicht ‘Frysce Tsjerne’ van Gysbert Japicx wordt opgevoerd.

De volgende dag, de Fryske dei, wordt in de Prinsentuin het symbolisch historische openluchtspel ‘Hwet jimmer bliuwt’ ten tonele gebracht.

Op de woensdag wordt opnieuw in de Prinsentuin een historisch tafereel uit 1435 tot leven gewekt en trekt een uit zo’n 350 gekostumeerde personen bestaande historische optocht door de binnenstad. Deze optocht eindigt in de Prinsentuin, waar alle deelnemers een tweede opvoering van ‘Hwet Jimmer bliuwt’ bijwonen. Op 5 september is de Folkloredag: opnieuw de historische optocht en op de Wilhelminabaan een programma van Friese volksgebruiken en volksdansen, waar trouwens ook Brabantse vendelzwaaiers en dansers uit het Gelderse Gorssel betrokken zijn.
Op de vrijdag op de Wilhelminabaan de draverij om de Gouden Zweep en ‘s avonds een gondelvaart vanaf het Nieuwe Kanaal naar de binnenstad, terwijl de zaterdag aan sport- en atletiekfeesten op de Wilhelminabaan en de wielerbaan aan de Fonteinstraat gewijd is.
Zo is er een voetbalwedstrijd tussen een Leeuwarder elftal en de Zwaluwen, een soort Nederlands B-team, is er een kaatspartij, wordt er gegymnastiekt en atletiek (vooral hardlopen) bedreven.
En in het Nieuwe Kanaal wordt een roei- en kanowedstrijd gehouden.
De firma Schuurmans tekent ’s avonds voor het slotvuurwerk op de Wilhelminabaan.
Daarnaast zijn er nog zeer vele kleinere, vaak wijk- of straatgebonden activiteiten. In de gehele binnenstad zijn versieringen aangebracht. Een opmerkelijk initiatief neemt de winkeliersvereniging op de Tuinen, die de in 1818 afgebroken Tuinster stadspoort laat nabouwen.

Naast al het fraais dat de feestweek te bieden heeft, kan men in het Friesch Museum in de zomermaanden tot 10 september een tentoonstelling van Groot Leeuwarden bekijken en wordt op 5 september op het Zaailand de nijverheidstentoonstelling LENIJTO 2, ‘de Friese jaarbeurs’, geopend. Een ander deel van het plein is in de feestweek voor de kermis in gebruik.

De feestweek verloopt bijzonder succesvol. In het toenmalige dagblad ‘Ons Noorden’ (van RK-origine) is onder de kop ‘Een historische optocht, die in het geheugen zal blijven’ op 5-9-1935 te lezen:

Verschillende optochten hebben we reeds gezien, zowel in het binnen- als in het buitenland, maar nog nooit heeft een dergelijke optocht een zo grote indruk op ons gemaakt als dit gisteren het geval was bij de historische optocht in onze stad. Het was van een zo grote allure en de stemming en herinnering, welke er van uitging was zo klemmend, dat we ons niets mooiers op dit gebied kunnen indenken.
En het Leeuwarder Nieuwsblad noemt de gondelvaart à giorno “een sprookje gelijk’. En dat ondanks het stormachtige weer.
De publieke belangstelling is gedurende de gehele feestweek groot. Het Leeuwarder Weekblad komt met een Herdenkingsnummer 1435-1935, de Leeuwarder Courant met een nog dikker exemplaar en er wordt huis aan huis een uitgebreid programmaoverzicht van de feestweek bezorgd.
Ook de landelijke media, zoals de VARA, laten zich niet onbetuigd.
Het onder auspiciën van de Leeuwarder VVV uitgegeven gedenkboek ‘Leeuwarden 1435-1935’ is van de hand van de leden der redactiecommissie: stadsarchivaris mr. A. van der Minne, de bekende notaris, verzamelaar en cultuurhistoricus Nanne Ottema, ir. Ch.C. van der Vlis, directeur van Gemeentewerken en dr. A.L. Heerma van Voss, rijksarchivaris. Het beschrijft de geschiedenis van Leeuwarden in de voorgaande 500 jaar. Naast de leden van de redactie hebben nog verschillende andere auteurs en historici hun medewerking verleend.
Enigszins merkwaardig is dat er ook een in het Fries geschreven gedenkboek verschijnt, ‘Frysk Tinkboek Ljouwert 1435-1935’ van de hand van heel andere auteurs, o.a. dr. W.H.G. van der Wielen. Beide boeken zijn aanwezig in het HCL.
Het archief, dat in redelijk volledige staat lijkt te verkeren en een goed overzicht geeft van al het werk dat verricht is om de feestweek te doen slagen, is afkomstig uit het legaat van J.M. Hepkema, zoon van voorzitter M.E. Hepkema. Het is in 1995 in het Gemeentearchief opgenomen.

Eddie Scholl maart 2016