Logo Historisch Centrum Leeuwarden

leeuwarden artikel link leeuwarden artikel link
 
Uw zoekacties: Cats en Bieruma Oosting, o.a. te Leeuwarden, 1740-1970

1764 Cats en Bieruma Oosting, o.a. te Leeuwarden, 1740-1970

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
1. Inleiding
1764 Cats en Bieruma Oosting, o.a. te Leeuwarden, 1740-1970
1.
Inleiding
De familie Oosting (ook Oostingh of Oostinck geschreven) stamt oorspronkelijk uit Drenthe. De in het archief genoemde mr. Jan Haak (Haeck) Oosting (geboren Assen 1749, overleden Assen 1828), was advocaat in zijn geboorteplaats, lid van de algemene rekenkamer en ontvanger-generaal van Drenthe. Uit zijn tweede huwelijk, met Catharina Everts, afkomstig uit Scheemda, overleefden van zeven kinderen drie zonen, mr. Georg Oosting (1785-1818), mr. Johannes Bieruma Oosting (1786-1829) en Hendrik Jan (Hein) Oosting (1787-1879).
Johannes Bieruma Oosting werd rechter in Leeuwarden en huwde daar in 1815 met de uit de Friese hoofdstad afkomstige Sjuwke Cats (1795-1871). Hun zoon, eveneens Johannes (Jan) Bieruma Oosting (geboren 1816) geheten, kreeg bij Koninklijk Besluit in 1830 officieel vergunning de geslachtsnaam ‘Bieruma’ aan de zijne toe te voegen. Deze Johannes B.O. koos voor een politieke loopbaan, was lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal en van 1871 tot 1877 burgemeester van Leeuwarden. Hij overleed in 1885 op landgoed ‘Oranjestein’ bij Oranjewoud.
In het algemeen kozen de Oostings in de 18e en 19e eeuw voor een rechtenstudie, met in het verlengde daarvan een loopbaan in de advocatuur of rechterlijke macht, of ook voor een bestuurlijke loopbaan.
Een telg van een andere Oosting-tak, Hendrik-Jan Oosting, geboren te Assen in 1842 en aldaar ook overleden in 1917, werd bestuursambtenaar op de Soenda eilanden in Nederlands Indië en hield zich daar o.a. bezig met de studie van de Soendanese taal, een taal waarvoor hij een woordenboek opstelde en de grammatica vastlegde.
Een Bieruma Oosting, die als veelzijdig kunstenaar een naam opbouwde in de kunstwereld, is de in Leeuwarden geboren Adriana Johanna Wilhelmina (Jeanne) Bieruma Oosting (1898-1994). Zij was een kleindochter van Johannes B.O. en Sjucke (Sjuwke) Cats. Zij was het laatste lid van de familie dat in het Catshuis aan de zuidzijde van de Leeuwarder Nieuwestad gewoond heeft. Het luxe woonhuis was in 1806 in empirestijl ontworpen in opdracht van de zeer welgestelde Pieter Cats, vader van Sjucke. Daarna bleef het meermaals verbouwde en aangepaste pand (het buurhuis werd erbij getrokken) lang in handen van de familie. In 1933 verkocht Jeanne B.O. het complex aan de gemeente Leeuwarden en werd het verbouwd tot politiebureau en brandweerkazerne. Na nog dienst te hebben gedaan als discotheek Fire is inmiddels het Boutique Hotel Catshuis in het pand gevestigd.
De genoemde Pieter Cats (1763-1832), lakenkoopman van beroep, had in 1820 ook nog huize ‘Oranjestein’ in Oranjewoud, een voormalige buitenverblijf van de familie van Oranje, opgekocht en het aanzienlijk laten verfraaien. Puissant rijk werd hij vooral door zijn handel in onroerend goed. In de roerige jaren van de Bataafse republiek nam hij als doopsgezind patriot vanaf 1795 actief deel aan het politieke leven en in de tijd van de Franse overheersing was hij als schepen en wethouder enige jaren lid van het Leeuwarder stadsbestuur. Na de verdrijving van de Fransen nam hij in 1814 zitting in de Friese Provinciale Staten en van 1816 tot 1822 was hij gedeputeerde van de provincie Friesland
De familie Cats was afkomstig uit het zuidwesten van Friesland. Een deel der familie draagt de naam ‘Manger Cats’ , die ontstond na een huwelijk in 1790 van mr. Epeus Cats (1764-1812), van beroep o.a. rechter te Leeuwarden, met Anna Reinoudina Manger; een andere tak verwierf zich de familienaam ‘Lichtenvoort Cats’ na een huwelijk van mr. Epeus Cats (1816-1882), de kleinzoon van de eerder genoemde Epeus, o.a. kantonrechter te Rauwerderhem, met Sjoerdtje Wierdina Star Lichtenvoort in 1846. Koninklijke goedkeuring voor de uitbreiding ‘Manger’ verwierf Samuel Hendrik (Manger) Cats (1795-1834), lid van de Friese Provinciale Staten, in 1829.
Net als bij de familie Oosting oefenden vele mannelijke leden van de familie Cats bestuurlijke functies uit of maakten zij deel uit van de rechterlijke macht. Zo was mr. Jentje Cats (1793-1853) na eerder lid van de Gedeputeerde Staten van Friesland te zijn geweest, van 1830 tot 1840 lid van de Tweede Kamer. Daarna was hij nog vicepresident van het Leeuwarder gerechtshof.
De meeste leden van de familie Cats resideerden in Leeuwarden of op andere plekken in de provincie Friesland.
Het uitgebreide archief is in 1978 onder de naam ‘Oranjestein Archief’ door toedoen van de erven Harinxma thoe Slooten in het Leeuwarder Gemeentearchief ondergebracht. De vele briefwisselingen bieden een mooi en soms zelfs intiem inkijkje in het leven van deze door bloedbanden aan elkaar gelieerde patriciërsfamilies. Zeer aardig om te lezen zijn b.v. (onder nr. 92) de huwelijksaanzoeken aan de weduwe Sjucke Cats.


De openbaarheid der onderhavige stukken is in die zin beperkt dat publicaties slechts mogen geschieden met toestemming der eigenaars.

Genealogische literatuur:
A.A. Vorsterman van Oijen, ‘Stam- en Wapenboek van Aanzienlijke Nederlandsche Familiën’, deel 2, (blz. 403-406 over de familie Oosting) en 3 (blz. 388-389 over de familie Cats), 1888, resp. 1890
‘Nederland’s Patriciaat’, 20e jaargang 1931/32, blz. 167-174 (over de familie Oosting) en 6e jaargang 1915, blz. 83-88, (over de familie Cats)

Kenmerken

Datering:
c.1740-1970
Soort toegang:
plaatsingslijst
Omvang:
4 m1
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Historisch Centrum Leeuwarden. Toegang 1764 Cats en Bieruma Oosting, o.a. te Leeuwarden, 1740-1970
VERKORT:
NL-LwnHCL 1764